استاد عبدالرّحمن پیرانی دبیرکل جماعت دعوت و اصلاح در جلسه‌ی غیرحضوری شورای مرکزی که شامگاه پنجشنبه ۲۴ شهریور برگزار شد، ضمن بازتعریف رسالت جماعت، اعضای تشکّل متبوعش را به همکاری و مسؤولیت‌پذیری بیشتر فرا خواند.
متن سخنان دبیرکلّ جماعت به شرح زیر است:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
«وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ» (روم:٢٢) «و یکی از آیات (قدرت) او خلقت آسمان‌ها و زمین و نیز اختلاف زبان‌ها و رنگ‌های شما آدمیان است که در این تنوع خلقت ادله‌ای آشکار (از صنع و حکمت حق) برای اندیشمندان و فرزانگان و جهانیان است.»
خلقت آسمان‌ها و زمین مظهری از مظاهر عظمت و قدرت پروردگار خالق هستی است. اصطلاح آسمان‌ها و زمین به وجود و هستی اطلاق می‌شود که دلیل و راهنما به‌سوی خدا است؛ زیرا هستی به نوعی قرآن صامت به شمار می‌رود و قرآن منزَّل نيز یک هستی گویا و ناطق که وسیله‌ی شناخت خداوند و بندگی او و نیز آگاهی از سرّ وجود انسان است.
بديهى است كه انسان نیازمند شناخت خدا و حقیقت زندگى و معناى بندگی است و قرآن وسیله و راهنمایی درك و شناخت طبيعت زندگى و فهم درست بندگی است. خلقت آسمان‌ها و زمین با این نظم و انتظام و هدفمندی نشان از وجود خالقي واحد و داراى علم، قدرت و کمال دارد.
از نشانه‌های عظمت و حکمت پروردگار هستی و تکریم انسان‌ها آن است که هر انسانى شخصیتی منحصربه‌فرد دارد و قابل تکرار نبوده و مانندی ندارد. صورت، قامت، چشم و ساير اعضاى بدن متفاوت است. شاید به ذهن خطور بکند که رابطه اختلاف رنگ‌ها و تفاوت انسان‌ها با خلقت آسمان‌ها و زمین چيست؟ همان‌گونه كه خداوند بزرگ می‌فرماید: «منها خلقناكم...» جغرافیاى مناطق مختلف در طبیعت و سرشت و فرهنگ انسان‌ها تأثیراتى مختلف می‌گذارد.
ادامه‌ی آيه می‌فرماید: «إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ» (روم:٢٢)
و در سوره‌ی جاثیه می‌فرماید: «إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» (جاثیه:١٣)
و در سوره نحل می‌فرماید «إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ» (نحل:١٢)
تعابيرى متفاوت كه حكايت از بيان معانى مختلف دارد؛ زیرا نيل به‌یقین راه‌ها و اسباب مختلفى دارد؛ مثلاً یقین حسّی، زمانی حاصل می‌شود که چیزی را با چشمان خود می‌بینید و به وجود و ماهيت آن يقين پيدا می‌کنید و نيز با تعقل و تدبر در مخلوقى به خالق و صانع آن پى می‌برید و به‌یقین فكرى می‌رسید؛ و یا از طريق نظم حاكم بر هستى به منظم و خالق و پدیدآورنده آن پی می‌برید. قابل‌توجه است وظیفه‌ی استدلال و رسالت كشف حقايق بر عهده‌ی عقل است تا در پرتو راهنمایی شرع به انجام اين مأموریت خطير و عظيم بپردازد.
«إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْعَالِمَينَ» به هر دو قرائت (عالمین جمع عالِم و عالَمین جمع عالَم) آمده است یعنی این قرآن برای تمامى انسان‌هايى آمده كه داراى علم و دانش هستند همه‌ی آن‌ها مخاطبین بالفعل و يا بالقوه قرآن مجيد هستند و آن‌ها را به‌سوی خدا دعوت می‌کند. بدیهی است سعادت و نیکبختی واقعى تنها در پرتو توفيق شناخت خدا و قرب و بندگی آگاهانه و مخلصانه‌اش حاصل می‌شود.
اجاره بفرمائيد به‌عنوان مدخلى براى کسب فیض و برکت از محضر قرآن مقروء (وحى) و قرآن منظور (هستى) در همین سیاق و در ارتباط با تفاوت فکر و اندیشه و اختلاف‌نظر مواردی را به استحضار برسانم.
در جهان معاصر و در پرتو تحولات و تغييرات سريع و کثیر تکنولوژی، وسایل ارتباط‌جمعی به‌ویژه فضای غیرحضوری و اینترنتی نحوه مدیریت اختلافات فکری حتی داخل یک تشکل و جماعت با مشکلات و چالش‌های فراوان مواجه شده است.
نخست صمیمانه و با کمال میل لازم است بپذیریم که وجود تفاوت و اختلاف‌نظر و نگاه میان افراد و اعضا سنت و قانون جاری الهی در هستی و تغییرناپذیری است و قانون تفاوت و سنت تنوع از مظاهر قدرت الهی در کل هستی و حيات و انسان است. مثلاً: تفاوت میان جمادات، نباتات، جانوران، کوه‌ها، دریاها و سرزمین‌ها؛ و تفاوت میان انسان‌ها در توانایی‌ها و شایستگی‌ها و نحوه فهم و درک و تعقل و عاطفه و بیان و نحوه برقراری ارتباطات با دیگران قانونى تغییرناپذیر است. لذا حفظ وحدت و كيان میان اعضاى يك تشكل و جماعت واحد در اصول و کلیات ثوابت ضرورتى اساسى است.
اصل بر این است که مثلاً اعضاى محترم تشكلى به‌سان جماعت دعوت و اصلاح با محوريت اساسنامه و مرامنامه، رسالت، رویکردها و راهکارها، سیاست‌ها، اهداف و مواضع کلی، متحد باشند؛ زیرا ارکان اصلی جماعت در پرتو اصل شورا و مبدأ خرد جمعی شکل‌گرفته است. لذا اصل بر این است که با حرکت جمعی جماعت و تغییرات و تحولات برخاسته از اقتضائات زمان و مکان، تمامی اعضای محترم همراه، همگام و مُعین باشند.
اما گاهی افرادی به دلایلی از توفیق همراهی لازم حتى در مسائل اساسى محروم می‌شوند که ضرورت دارد موردتوجه جدی مدیران و مسؤولان محترم قرار گیرد. لازم است بپذیریم که گاهی عضوی از اعضای تشکلی و یا جماعتى در زندگی شخصی خود با تحولات و فرازوفرودهایی مواجه شود و سیر زندگی و حوادث، او را تحت تأثیر قرار دهد. اضافه بر آن طبیعت و ویژگی‌های روحی و روانی، استعدادها و توانایی‌ها و تفاوت‌ها و یا احیاناً ضعف‌ها می‌تواند اختلاف آفرین باشد. پس لازم است نخست از هرگونه نقد و نظر علمی و منطقی استقبال نماییم و از تنش و جدال جلوگیری نماییم و تلاش بكنيم تا از فرصت گفتگو در جهت رفع کاستی‌ها و نيز رشد و تعالی بهره ببریم.
بدیهی است مدیران محترم جماعت و معاونتها، مسؤوليت تبیین برنامه‌ها، اهداف، استراتژی‌ها و اطلاع‌رسانی به‌موقع و نیز تلاش برای کسب همراهی و همکاری اعضا و پاسخ به چالش‌های مسیر را بر عهده دارند. ما يك تشكل هستيم و حرکت ما جمعی است؛ هرچند مسؤولیت و اجر و پاداش، فردی و اخروی است. لذا قبول عضويت و انتساب اعضا برای تحقق معنای واقعی عضویت کافی نیست؛ بلکه همراهی و همکاری و مسؤولیت پذيرى در حد توان و تخصص لازم است.
اصولاً در یک جماعت و تشکل خردگرا و عامل به‌فرمان شورا، هرگونه مسؤولیتى جمعى به‌صورت تضامنی بر عهده‌ی تمامی اعضا قرار می‌گیرد. اینکه عضوی و یا اعضائى گاهى زبان به نصح و انتقاد بگشایند و در خصوص مواضع، برنامه‌ها و یا رکنی از اركان جماعت ابراز نظر بكنند این عمل رافع مسؤولیت آن‌ها نيست. باید تمامی اعضا بدانند و بپذیرند مادامی‌که عضو جماعت هستند، شریک تمامی موفقیت‌ها و افتخارات و احیاناً کاستی‌های جماعت هستند و در حد توان و در جاى مناسب ايفاى نقش نمايند.
زيرا اصولاً موفقیت یک فکر، برنامه و يا طرحى منوط به تحقق شروطی است از جمله:
١- وجود تصوری شامل و کامل از آن فكر و برنامه، مبتنی بر بررسی دقیق و یا کسب تجارب مورد وثوق که قرین واقع‌بینی، جامعنگری و اهتمام جدّی نسبت به امکانات، توانایی‌ها، فرصت‌ها، ظرفیت‌ها، نقاط قوت و ضعف و موانع و تهدیدها باشد.
٢- باور و یقین جازم و قاطع نسبت به جایگاه، ارزش، ضرورت و قابلیت تحقق و امکان موفقیت در میدان عمل؛ زیرا كه نتیجه ایمان حقیقی حرکت، عمل و اقدام است.
٣- یقین به تمایز و برتری، در مقایسه با دیگر برنامه‌ها افکار و طرح‌ها به‌منظور حصول اطمئنان قلبى كه مبناى اقدام است.
«فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» (زخرف:٤٣)
«فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لَا يُوقِنُونَ» (روم:٦٠)
در واقع میزان همکاری و مسؤولیت‌پذیری از مهم‌ترین عوامل موفقیت و شاخصی واقعی برای درک و فهم درست رسالت اهداف و برنامه‌های یک تشکل و جماعت است.
در نتيجه تمامی اعضا و هواداران محترم جماعت در اين تشکل مدنی که هدفش تلاش برای فهم درست دین و ایجاد ارتباط میان زندگی و هدایت ربانی و مشارکت در بهبود اوضاع هم‌وطنان و هم‌نوعان است شریک هستند.
والسلام علیکم و رحمةالله وبرکاته.
نظرات